Truyện ngắn Phạm Hồng Thắm
Bà
nội bảo nó, suốt đời bà không đi lễ chùa. Bà quan niệm, Phật tại tâm, tu tại
gia. Quanh năm, vào dịp đầu xuân, bà có đến cửa chùa cũng chỉ để vãn cảnh, ngắm
trời đất cho lòng thư thái. Ông nội khuyên nó, làm một gã đàn ông, phải biết
đội trời đạp đất, sống vì công bằng và lẽ phải. Đừng bao giờ đi bằng đầu gối.
Nếu có đói cũng phải biết ngẩng cao đầu nén chịu, đừng vì miếng ăn mà đánh mất
nhân cách của mình. Bà nó suốt đời không biết nói dối một câu. Thậm chí, nếu
cần nói không đúng sự thật để cho sự việc tốt đẹp hơn, bà vẫn thấy như mình có
tội. Mấy kẻ có quyền hợm mình tỉ tê, vuốt ve ông nó, mong được chấp nhận làm
ngơ những điều sai trái mà chúng phạm phải. Nhưng ông đã ngạo mạn bước qua mà
không hề nghĩ đến việc mình có thể bị trù dập. Nó nghe kể, bà nội là gái Kinh
bắc. Con cả một quan đầu tỉnh có học. Quan đầu tỉnh sống chính trực, thương
dân. Năm đói Ất Dậu, mỗi sáng quan cho gia nhân nấu một nồi cháo lớn, cứu độ
những kẻ lâm cảnh hàn vi. Biết được sự việc ấy, mấy tên quan tham cùng thời vu
cho cụ ủng hộ Việt Minh, nên chốn lao tù là nơi kết cục cụ phải vào ngồi. Song
không tìm được thêm chứng cứ gì, chúng đành tha bổng cụ sau hơn một năm giam
giữ. Ra tù, cụ bỏ về quê sống nốt quãng đời còn lại. Bà nó không được học cao,
nhưng tứ đức ở bà, gái Kinh bắc chẳng mấy ai sánh kịp. Ông nội nó cũng là con
trai cả một nhà tư sản lớn ở Hà Nội, chuyên buôn bán những sản vật quý của rừng
như sâm, nhung, quế, hồi...