Hội thảo “Tác gia LỘNG CHƯƠNG VỚI NỀN VĂN HỌC NGHỆ THUẬT VIỆT NAM”(*)

 Nhà viết kịch Lộng Chương - Con người và sự nghiệp

Nguyễn Đức Toàn

Phó Chủ tịch Hội VHNT

         Trước hết ta phải nói đến nhà viết kịch Lộng Chương là một con người tâm huyết , bậc thầy về kịch tác , đồng thời ông còn là một nhà văn , một nhà hoạt động trong lĩnh vực Văn học Nghệ thuật . Những tác phẩm của ông gắn liền với tên tuổi của ông  những tác phẩm đó đã được dàn dựng công diễn mang nội dung hơi thở thực tiễn trong đấu tranh cách mạng và trong cuộc sống, phục vụ cách mạng phục vụ nhân dân trong 2 cuộc kháng chiến và xây dựng đất nước.

        Tên tuổi của nhà viết kịch Lộng Chương là niềm tự hào của nền Sân khấu Việt Nam, là niềm tự hào của quê hương Hải Dương. Trong lĩnh vực Văn hóa , Văn học Nghệ thuât người ta nhắc đến tên tuổi của Lộng Chương , Đỗ Nhuận ,sau này là Trần Đăng Khoa…

        Trong suốt chặng đường hoạt động trong lĩnh vực Văn học Nghệ thuật của ông  , ông đã chuyên sâu tập trung vào viết kịch bản .

        Thứ nhất :  Nhà viết kịch Lộng Chương có tư tưởng , xác định hướng đi rất rõ ràng là dùng tài năng ngọn bút của mình phục vụ cách mạng . Trong kháng chiến ông hoạt động tại khu III rất sôi nổi ,nhiệt tình CM . cùng thời với Vũ hoàng Chương , Trần Hoàn, Sao Mai , Đỗ Khải … và cùng nhiều các Văn Nghệ sĩ khác . Dù trong thời điểm Hoàn cảnh khó khăn nào, trong chuyển biến của cuộc CM Lộng chương đều có những tác phẩm phục vụ hết sức kịp thời có sức chiến đấu cho những giai đoạn đấu tranh Cách mạng giành độc lập giải phóng dân tộc đồng thời những tác phẩm đó còn có giá trị lâu dài phục vụ những giai đoạn tiêp theo .

        Thư hai :  Suốt trong quá trình sự nghiệp sáng tác của ôngtrong 9 năm kháng chiến chống thực dân Pháp ông đã sang tác 17 vở kịch có những vở kịch mang đậm dấu ấn như ;" Du kích thôn đồi ", "Chiến đấu trong lòng địch ," Đoàn quân tóc trắng'" …Giá trị của những tác phẩm này nó thể hiện tinh thần yêu nước , ý thức của một nghệ sĩ chân chính đóng góp cho sự nghiệp giải phóng dân tộc .

        Trong thời kỳ xây dựng CNXH và đấu tranh giải phóng thống nhất đất nước , nhà văn, nhà viết kịch Lộng Chương lại tiếp tục say mê tâm huyết mang tài năng của mình phục vụ CM trong giai đoạn mới ,ông đã có nhiều tác phẩm như : Năm 1960- 1961 cho ra đời 2 tác phẩm :" Quẫn "  và vở cải lương " A Nàng" cả 2 tác phẩm được trao giải thưởng Hồ Chí Minh năm 2000 . Ông đã viết nhiều thể loại khác nhau , nhưng những vở ông viết ra đều được sở dụng như in thành sách , dàn dựng công diễn hoặc phát trên đài tiêng nói Việt Nam , trên đài truyền hình phục vụ công tác tuyên truyền chủ trương đường lối của đảng , chính sách của nhà nước , hưởng thụ văn hóa tinh thần của nhân dân . Bằng mọi hình thức những tác phẩm của ông được chuyển tải đến với chiến sĩ , đến với quần chúng nhân dân trong công cuộc xây dựng và bảo vệ tổ quốc . Trong giai đoạn này những tác phẩm tiêu biểu như  " Tình sử Loa Thành " " Bên Sông Vị " " Dũng sĩ Rạch Gầm " " Bè trầm bản hành khúc " …Trong cuộc đời sáng tác nhà viết kịch Lông chương đã để lại 80 vở kịch và 1 tiểu thuyết đặc sắc .

         Ba là : Ông không những có những tác phẩm kinh điển để đời mà ông còn là nghiên cứu sáng tác và bảo tồn môn nghệ thuật chèo như Tiến sĩ Phan Trọng Thường đánh giá" Sẽ là không đầy đủ nếu viết về Lộng Chương mà lại bỏ sót phần công lao, tâm huyết của ông đối với nghệ thuật chèo… Các ông đã tiến hành khôi phục lại các làn điệu chèo , hình thức các miếng chèo trở thành mẫu mực nghệ thuật để truyền thụ cho các thế hệ đi sau . Sự ham hiểu sâu sắc của ông …là trách nhiệm nghệ sĩ là ý thức trân trọng những di sản vă hóa nghệ thuật đẹp đẽ kết tinh từ hàng ngàn năm dựng nước và giữ nước của dân tộc . " Nhất là Hải Dương là một trong những chiếng chèo xứ Đông môn nghệ thật truyền thống đặc trưng của Hải Dương đã và đang được gìn giữ và phát huy có hiệu quả .

        Bốn là : Nhà biên kịch Lộng Chương không chỉ tài năng về viết kịch mà ông còn góp phần đào tạo cho các thế hệ trẻ , trong lĩnh vực chuyên môn tâm huyêt , kinh nghiệm và bản lĩnh chính trị trong nghề nghiệp . Hầu hết các nghệ sĩ ngành sân khấu Việt Nam coi nghệ sĩ Lộng Chương là người thầy lớn của mình , các tác giả các nhà đạo diễn , các anh chị em diễn viên  đều coi ông là người thầy lớn , ông đã góp phần đào tạo các thế hệ học trò sau này tiếp bước phát huy trong lĩnh vực nghệ thuật đóng góp cho xã hội trong lihx vực văn học nghệ thuật … Nhiều người đã trở thành nghệ sĩ nhân dân , nghệ sĩ ưu tú , nhà nghiên cứu…

       Năm là ; Những đóng góp của ông không những về văn học nghệ thuật mà ông còn là một trong những người sáng lập viên thành lập Hội nghệ sĩ Sân khấu Việt Nam , là Ủy viên thường vụ thường trực Hội Nghệ sĩ Sân khấu Việt Nam , ông còn là tấm gương sáng trong lao động nghệ thuật , là một nhân cách của người nghệ sĩ chân chính , là cây đại thụ của nền sân khấu Việt Nam .

         Những tác phẩm của ông , những nhân cách của ông , những đóng góp của ông trong suốt chặng đường đi theo cách mạng , cống hiến vì sự nghệp văn hóa, văn học nghệ thuật nước nhà đã được ghi nhận và phát huy có hiệu quả trong xây dựng và phát triển Văn học Nghệ thuật trong thời kỳ mới .

         Nhiều nhà hoạt động trong lĩnh vực sân khấu , lĩnh vực văn học nghệ thuật đã nghiên cứu và có những bài viết ca ngợi công lao đóng góp trong lĩnh vực văn học nghệ thật và nhân cách của ông . ghi nhớ công lao của ông , nhất là nhớ đến ông, Nhà viết kịch Lộng Chương người con của quê hương Hải Dương .

        Để nhớ đến ông , để những tác phẩm của ông còn sống mãi với thời gian. những công lao đóng góp của ông đã được Đảng và Nhà nước ghi nhận và vinh danh ông , các phần thưởng cao quý nhà nước đã trao tặng như ;  Huân chương Độc lập hạng ba ( năm 1988 ) , Giải thưởng Hồ Chí Minh (năm 2000 ) và nhiều phần thươnggr cao quý khác .

        Những đóng góp của ông trong lĩnh vực hoạt động Văn học Nghệ thuật phục vụ đấu tranh cách mạng, phục vụ nhân dân , những phần thưởng cao quý mà ông đã được Đảng , Nhà nước trao tặng cho một người con của quê hương Hải Dương. Qua những thành tích đóng góp đó của nhà viết kịnh Lộng Chương . Thay mặt cho những người làm công tác Văn học Nghệ thuật của tỉnh nhà và lãnh đạo hội Văn học Nghệ thuật Hải Dương đề nghị Tỉnh Ủy, HĐND, UBND tỉnh , MTtQ tỉnh ,Sở Văn hóa TT&DL ,các cấp Ban Ngành có liên quan , nghiên cứu đặt tên đường phố mang tên đường Lộng Chương ở Thành phố Hải Dương. Việc đặt tên đường phố mang tên ông, không những mang ý nghĩa tôn vinh những thành tích đóng góp của ông đối với quê hương Hải Dương là sự đóng góp to lớn của ông trong lĩnh vực Văn học Nghệ thuật nước nhà trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ tổ quốc và cũng để thế hệ sau tiếp tục học tập tấm gương của ông , nhớ đên ông  một nhà viết  kịch Lộng Chương .

        Đây là một việc làm có ý nghĩa nhân văn, thiết thực tôn vinh những cống hiến của một nhà viết kịch sân khấu lớn tiêu biểu trong thời kỳ mới hiện nay.                                                                     

(*) Hội thảo tổ chức ngày 11/9/2014 tại trụ sở Hội Văn học Nghệ thuật Hải Dương