 |
| Ảnh theo bài trên báo HNM |
"Hà Nội mùa thu, cây cơm nguội
vàng, cây bàng lá đỏ,..." - Hình ảnh
thân thương trong bài hát ấy cứ đau đáu vương vấn tâm tôi mỗi khi nhớ về phố cũ
Hà Nội xưa. Ấn tượng mùa thu Hà Nội mạnh mẽ quá, xao động quá, với những người đã
gần trọn đời gắn bó với Hà Nội như tôi.
Phố
tôi - phố Hàm Long, xưa êm ả, yên tĩnh lắm. Người phố tôi hiền lành và thuần
khiết vô cùng. Hai hàng cây xanh bên đường dường như cũng biết hoà vào cuộc sống
bình dị của con người, để cùng vui buồn, thương nhớ và cả giận hờn nữa. Cây cơm
nguội vàng, cây bàng lá đỏ đã in đậm dấu ấn trong kí ức lớp người nay đã gần chạm
tuổi năm mươi. Thân cây cao to, tán rộng, ôm ấp che chở cho tuổi thơ chúng tôi
qua bao tháng ngày. Vòm lá bàng xum xuê vươn ra, ngăn những hạt mưa rào bất chợt.
Chùm lá cơm nguội làm dịu đi cái nắng gắt gao. Những đêm trăng tỏ, chúng rì rào
cùng lời ru của bà, câu hát của mẹ, như làn gió mát lan toả lối ngõ, đưa chúng
tôi lịm vào giấc mơ ngọt ngào.
Hạt
cơm nguội vàng bé xíu theo gió, rắc đầy hè phố, cho chúng tôi nhặt làm đồ chơi
con trẻ. Lũ con gái giả làm các "bà", các "cô" bán xôi, bán
phở. Bát đĩa là nắp lọ, nắp chai. Tay phe phẩy chiếc quạt bằng lá bàng, miệng chúng
réo rắt, đon đả mời: "Ai xôi, ai phở đơ... ơi?". Cả một lũ lít nhít
chen nhau "mua", nhặt cọng lá làm đũa, thìa, rối rít bưng lên miệng “ăn”.
Hối hả nhai, cả ngắm nghía, xuýt xoa, vẻ ngon lành lắm.
Gió
thu xao xác tràn về, lá bàng rải thảm mặt hè đỏ lịm. Lũ con trai reo hò vật lộn
với nỗi ngỡ ngàng, trước sắc màu thiên nhiên thay đổi. Bọn con gái lổm ngổm bò
trên thảm lá, chụp bắt những bóng nắng tròn lung linh, ẩn hiện. Mải mê đuổi
theo những đốm nắng vàng chập chờn lúc mất, lúc còn, chắc chắn chẳng đứa nào có
thể ngờ, rằng cuộc đời rồi đây cũng đầy ắp những trò đuổi nắng, bắt bóng như
trong mơ vậy. Rồi tích tắc sau, bóng và nắng đều biến mất. Từ đám mây đen trút
xuống xối xả những cơn mưa cuối hạ, đầu thu. Cả lũ chúng tôi túm tụm dưới tán
lá. Không chơi được trò bán hàng, nhảy dây, chỉ còn khoảng không nho nhỏ khô
ráo, chúng tôi chơi trò "oẳn tù tì". Đứa thắng cuộc béo tai kẻ thua.
Đứa thua bị đau quá, hét toáng, bất chấp làn mưa trắng xoá phố, chạy về mách mẹ.
Người lớn nhìn nhau cười xoà: Đúng là con trẻ! Rồi để dàn hoà, họ giấu tay sau
lưng, gọi cả lũ chúng tôi đến khi cơn mưa đã dừng. Và đố: "Cái gì trong
đó?". Chúng tôi tranh nhau đoán phỏng chừng, rằng có mấy chiếc kẹo bột hay
gói ô mai trong tay đằng sau lưng đó.
Đông
đến, xuân qua, hè trôi, và thu lại tới. Lũ chúng tôi đã cao ngỏng một với, một
sào. Đã thôi trò bưng mẹt bán hàng réo rắt rao. Quên cả chọi nghé bằng chiếc lá
bàng nghiêng sừng dặt dẹo. Cũng chẳng còn ngồi gốc cơm nguội rải ô ăn quan. Biết
bị bạn ăn gian mà đếm đi, đếm lại vẫn không sao hiểu được...
Tuổi trăng tròn, cập kê đã biết hò,
biết hẹn. Nhưng gặp nhau, chúng tôi luống cuống cười. Lũ trai lộc ngộc, vụng về,
gặp mấy đứa con gái chỉ lúng túng, lời ngập ngừng đọng lại trên môi. Còn các
nàng lại bẽn lẽn, mủm mỉm, đã xoay người đi đầu còn ngoái lại, ánh mắt đầy lưu
luyến. Rồi bồn chồn chờ lúc đèn lên, khắc khoải đợi nghe tiếng huýt sáo da diết
nơi đầu ngõ...
Thân
bàng vững chãi là nơi trai gái chúng tôi dựa đón nhau chẳng cần biết đến thời
giờ. Cây lặng lẽ lắng nghe tiếng thì thầm yêu đương muôn thuở. Lá cũng reo vui
theo tiếng cười khúc khích làm duyên. Cả cây cơm nguội kề bên cũng bối rối hay
sao, mà rùng mình để hạt nhẹ rơi vương mái tóc mềm con gái. Và, bàn tay vụng dại
của người con trai có cớ lần tìm…
Rồi đến những đêm chia tay vời vợi.
Bên gốc bàng, đôi lứa nói lời đợi chờ nhau. Các chàng ra đi theo tiếng gọi của
Tổ quốc: "Nay, Sơn Hà nguy biến...". Người ở lại giữ lòng sắt son,
xây đắp hậu phương. Trong làn mưa ngâu, chùm lá long lanh ngấn lệ, thương cho
đôi trẻ, kẻ ở, người về.
Ôi, cái đoạn đời vô tư đến tận cùng
của con trẻ, đã qua mất rồi nơi phố cũ Hà Nội xưa. Nhưng thật lạ, nửa thế kỷ đã
trôi qua, vẫn xao động trong tôi mỗi khi nhớ về những trò chơi con trẻ xưa ấy.
Cây bàng, cây cơm nguội vẫn còn đó, nhưng sao trông thật cô đơn. Có lẽ, giữa
dòng đời tất bật, nhộn nhịp, chúng vẫn đang hoài niệm về một thời yên ả quá!
* * *
Phố tôi nay hàng hoá buôn bán thật sầm
uất. Ban ngày những lớp người ngược xuôi, lúc nào cũng hối hả. Còn khi mặt trời
buông, khắp nơi rực rỡ sắc đèn nhấp nháy xanh đỏ. Cho đến tận nửa đêm, tiếng
còi tàu xe vẫn ồn ã... Thời đất nước mở cửa, hàng ngoại nhập tràn lan. Nền kinh
tế nhiều thành phần phát triển, hàng nội cũng ngập đầy. Dãy hàng hoa giả bằng
giấy, bằng lụa... rực rỡ khoe sắc thắm. Đồ dân dụng cũng vô vàn chủng loại. Bát
đĩa Trung Quốc, bát đĩa Bát Tràng, nồi xoong Inox, tráng men cao cấp đủ kiểu; đồ
gỗ Đài Loan, Sài Gòn... kiểu cách, lịch sự, và trang nhã nữa, chẳng thiếu gì.
Khách hàng giờ đây chỉ cần có tiền thì đúng là "thượng đế", là
"muốn gì được nấy"...
Chúng tôi đã lên chức, làm
cha mẹ; sớm ra thì đã thành ông bà. Lũ con cháu nay cũng
khác trước biết bao nhiêu,
có rất nhiều đồ chơi đẹp. Những bát, đĩa, nồi, xoong... bé xíu bằng nhựa màu thật
tuyệt. Có con búp bê xinh xinh biết khóc thét khi “không vừa lòng”. Ô tô, máy
bay các loại chạy loanh quanh bằng điều khiển cầm tay, kêu ro ro rất thích. Cả
người máy ôm súng bắn ra những tia lửa điện...
Nhiều, nhiều lắm, tôi không sao nhớ
hết. Chỉ biết chúng vất xó xỉnh khắp nơi. Đôi khi lẩn thẩn, tôi cứ tự hỏi: Liệu
mấy chục năm nữa ở tuổi tôi, chúng có còn nhớ những trò chơi ngày nhỏ?
Còn
tôi, khi ngắm chúng chơi, chợt nhói trong tim nhớ lại cái ngày xưa ấy. Khi tất
thảy niềm vui con trẻ chỉ là những thứ đồ chơi đơn giản, nghèo nàn: Bát đĩa bằng
nắp lọ chai; búp bê bằng chiếc khăn tay gấp lại; ô tô, máy bay nặn bằng đất sét
chẳng bao giờ biết chạy...
Và, tôi vẫn nhớ đến nôn nao, về con
nghé chọi cuộn bằng chiếc lá bàng, nhớ cả những hạt cơm nguội vàng giả làm
"xôi", làm "phở".
Đã đành biết, cuộc sống không thể đứng
yên một chỗ, không thể mãi như cái thuở ngày xưa! Nhưng vẫn da diết trong tôi
không biết đến bao giờ. Nhớ lắm, những trò chơi con trẻ vô tư ngày xưa ấy.
* * *
Giờ đây, lũ chúng tôi người còn, kẻ
mất, người được, kẻ thua, trong cuộc đời nổi trôi, xoay vần bốn mùa thu đông
xuân hạ. Chúng tôi giờ đây mỗi người một ngả. Đứa ở phương bắc, kẻ trôi dạt
phương nam. Người lặn lội trời tây, đứa bôn ba góc bể. Bươn bả ngược xuôi trong
cái thế giới ngập đầy những điều mới lạ, kiếm tìm công danh, địa vị, tiền tài.
Và, một số người trong bọn họ đã có
rất nhiều, những thứ mà ngày xưa, ngay cả trong mơ họ cũng không bao giờ nhìn
thấy được.
Nhưng tôi biết, tôi rất biết… Dù họ ở
đâu, tận cùng lạnh lẽo nơi cực bắc địa cầu, hay ngột ngạt chốn phương nam nắng
đỏ, trong sâu thẳm tâm hồn mỗi người bọn họ, tim vẫn run lên khi nghe thoáng một
lời nhắc nhở, đến thảm lá bàng thẫm đỏ những chiều thu. Lòng họ vẫn ngổn ngang,
thổn thức đến không ngờ, nhớ lắm cây cơm nguội hạt vàng ươm hồi đó.
Và, với riêng tôi... Dù có đi đâu, về đâu, Hà Nội vẫn
luôn là niềm thương, nỗi nhớ. Cây cơm nguội vàng, cây bàng lá đỏ, mãi là kỷ niệm
đẹp một thuở tuổi thơ tôi.
Tác phẩm được Giải Khuyến
khích
Cuộc thi viết Cả nước
cùng Thủ đô hướng tới 1000 năm Thăng Long - Hà Nội, năm 2006
Do Thành ủy Hà Nội -
Báo Hà Nội mới tổ chức
Báo HàNộimới
(16/9/2006)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét