Một mùa xuân(*)

Tản văn

Tôi đã tiến thêm một bước tới gần cõi chết: Một năm đi qua, thản nhiên, lãnh đạm.

            Trong những ngày xuân đây, tôi thấy hình như thiên hạ họ vui sướng lắm. Sao họ vui sướng khi thấy mình già lên một chút?

            Vui sướng vì tuổi xuân dần mất ư?

Sao thế nhỉ? Sao tôi lại có cái ý nghĩ lạ kỳ đó không biết?

            Đời vui lắm  mà. Đẹp quá đi thôi! Tiếng pháo vẫn râm ran giao thừa. Hoa vẫn thắm. Bầu trời vẫn đẹp dịu dàng. Những nụ cười thiếu nữ vẫn mơn mởn, hồn nhiên… Có phải không anh?

            Nhưng anh ạ, khói pháo giờ sao tôi không thấy thơm tho như trước. Hoa thì tàn tạ ủ rũ đau thương. Hương ngát như bị pha loãng trong thinh không. Cây cành thì tơi tả như rơi lệ. Và nụ cười thiếu nữ như thoáng vẻ chát chua...

            Tất cả những thứ đó, trước kia mỹ miều biết bao! Nay sao ủ rũ khắp trời?

            Tôi đã cố vui, nện gót trên vỉa hè trong đêm ba mươi Tết; để thêm gần những cảnh sắc tốt tươi, cảm nhận vẻ đằm thắm của giai nhân; để an ủi cái tâm trạng buồn đến tê tái mà tôi đang phải chống đỡ một cách khổ sở quanh năm.

            Nhưng không được!

Tiếng vang của bước đi đã làm đau hơn sự trống trải trong tâm hồn tôi.

            Những sắc mầu rực rỡ phố phường mà mọi năm tôi yêu chuộng, giờ đây đều trở thành phù du quá đỗi.

            Tiếng pháo thì gay gắt như giọng cười điên loạn gây náo động đêm thanh.

            Mùi trầm hương cũng chẳng còn tinh khiết. Nó đã bị trộn cùng khói pháo, tạo nên một mùi mới khét lẹt - Một mùa xuân “khét lẹt”!

            Và, dưới màn đen chập chờn, loạng choạng, người người ngược xuôi như những bóng ma hiện về.

            Tôi tìm cách lảng tránh những ảo giác buồn chán đó. Đành lặng lẽ lê gót chân nặng trĩu trên cây cầu qua sông Hồng để về nhà. Nhưng rồi… Gió đêm vi vút rền rĩ trong hư không, khiến tôi lại tưởng như tiếng thở than của những hồn ma đói khát vậy.

            Chợt nghĩ, nếu tôi là một trong đám linh hồn kia, tôi sẽ rủ họ tụ họp lại, rồi sà vào những nơi thờ cúng lộng lẫy, uy nghi nhất, để cùng nhau vui hưởng chút hương hoa quả thực - lễ vật của trần gian dâng hiến thần phật, chúng sinh. Tội gì phải lang thang ngoài trời gió lạnh mà than thở, như vậy có ích gì.

            Ý nghĩ đó làm tôi bật cười.

Giao thừa qua đã lâu mà tiếng pháo vẫn còn râm ran. Rạng sáng, bầu trời như mới lại. Gió đưa mưa xuân về, mỏng tang, lưa thưa; song cũng đủ pha loãng cái giá lạnh mùa đông - xuân về rồi đấy.

            Tôi hất vành mũ cao lên, hứng những hạt mưa lạnh tạt vào mặt cho tỉnh táo. Tôi thấy người mình như nhẹ đi, sự trối ngán dịu dần.

            Đầu óc tôi dịu hẳn những ý nghĩ buồn bực, bởi cái nghèo đeo bám suốt năm qua. Một cảm giác êm êm đã dần dần lan tỏa trong tâm hồn. Tôi lắng nghe tiếng chân mình bước trên ván cầu. Tiếng bước đều đều, nhè nhẹ mà chắc chắn; như tiếng kim đồng hồ - Tiếng của thời gian!

            Bỗng một mùi hương thơm ngan ngát thoảng qua - Hương Xuân, hương của cuộc đời đấy!

            Lúc sắp bước chân vào gian nhà tồi tàn của tôi, chỉ còn nghe pháo nổ xa xa,  lao xao như tiếng gió lay cành...

Ảnh chụp bài đăng trên Báo Đông Pháp

  

(*) Báo Đông Pháp, Thứ sáu, ngày 13 Février 1942. Bút danh: Lộng Chương; Sách “Lộng Chương - Để đến… Nơi đến”, Nxb Sân khấu, 2013.